فرمت بندی مقاله

فرمت بندی مقاله یا فرمتینگ مقاله

فهرست مطالب

• فرمت بندی مقاله یا فرمتینگ چیست؟
• انواع فرمت مقاله یا استاندارد سازی مقاله کدام است؟ 
• چرا مجلات در مورد فرمتینگ مقاله سخت گیری می‌کنند؟
• چگونه استاندارد سازی مقاله تخصصی برای چاپ در مجلات معتبر و یا ارایه به کنفرانس‌ها و همایش‌ها، انجام می‌گیرد؟
• چک لیست فرمت بندی مقالات علمی شامل چه مواردی است؟
• نکات کلیدی در فرمت‌بندی متن
• ابزارها و نرم‌افزارهای کمکی در فرمت‌بندی
• نقش خدمات تخصصی در فرمت بندی مقالات

فرمت مقاله یا فرمتینگ چیست؟

فرمتینگ مقاله یا استاندارد سازی مقاله  تمام کارهایی است که براساس راهنمای مجله روی مقاله انجام می‌گیرد و مقاله را آماده سابمبت در مجله مربوطه می‌نماید.

انواع فرمت مقاله یا استاندارد سازی مقاله کدام است؟ 

به طور کلی برای هر مقاله، پایان نامه، رساله و یا گزارش علمی دو نوع فرمت بندی وجود دارد.

نوع اول فرمت بندی محتوایی مقاله: 

فرمتینگ محتوایی نوعی از فرمت بندی است که اصطلاحا به آن فرمت بندی نویسندگان هم می‌گویند. همانطور که از نام آن مشخص است، تاکید بر فرمت محتوای علمی مقاله بوده و رعایت این نوع از فرمت بندی بر عهده نویسندگان مقاله است.

چگونگی و نحوه فرمت بندی محتوایی مقاله در بخش راهنمای نویسندگان (Instructions for Authors) قرار دارد که معمولا به صورت یک فایل پی‌دی‌اف است. در فرمت بندی محتوایی، نویسنده ملزم به نگارش و تدوین  بخش‌های مختلف مقاله بر اساس دستورالعمل خاص هر مجله و محدودیت‌های آن است.

به عنوان مثال به نویسنده گفته می‌شود که در چکیده مقاله باید اهمیت پژوهش، روش کلی تحقیق و نتایج مهم را قید کند و همچنین تعداد کلمات چکیده مقاله حداکثر 250 تا 350 کلمه باشد.  

نوع دوم فرمت بندی ساختاری مقاله:

فرمت بندی ساختاری نوعی از فرمت بندی است که ساختار بخش‌های مختلف مقاله (مانند عنوان، اسامی و آدرس نویسندگان، چکیده، کلمات کلیدی، مقدمه، مواد و روش‌ها، نتایج، بحث، جمع بندی، جداول، اشکال و رفرنس‌ها از نظر فونت، سایز، حاشیه و ساختار) در قالب درخواستی مجله تنظیم می‌گردد. دستورالعمل فرمت بندی ساختاری در بخش راهنمای نویسندگان مجله قرار دارد. ما در موسسه رادان این نوع فرمت بندی و استاندارد سازی مقاله را انجام می‌دهیم.     

چرا مجلات در مورد  کیفیت فرمت مقاله سخت گیری می‌کنند؟ 

همانطور که می‌دانید، یک مجله هر سال تعداد زیادی مقاله چاپ می‌کند و بعد از گذشت چندین سال، تعداد مقالات چاپ شده خیلی زیاد می‌شود. حال تصور کنید هر نویسنده بر اساس سلیقه خودش مقاله را فرمت بندی و تدوین کند. بی شک، بی نظمی و آشفتگی بوجود آمده، آزاردهنده خواهد بود.

بنابراین، مجلات تاکید خاصی روی به فرمت در آوردن مقالات دارند. علاوه بر این، فرمت بندی سبب می‌شود مطالب علمی با نظم و پیوستگی مناسب ارائه شوند و درک آن برای خوانندگان آسان‌تر باشد. فرمتینگ مقاله همچنین به موتور‌های جستجو همانند گوگل کمک می‌کند تا مطالب و مقالات را بهتر و سریع تر پیدا کرده و در اختیار پژوهشگران قرار دهند. 

با توجه به اهمیت موضوع، مجلات بلافاصله بعد از سابمیت مقاله، فرمت بندی مقاله را بررسی کرده و در صورت وجود کوچکترین ایراد، مقاله را برای اصلاح فرمتینگ برگشت می‌دهند. ارسال مجدد با ایراد فرمت بندی، نوعی بی احترامی به مجله محسوب شده و در بسیاری از موارد، سبب ریجکت مقاله می‌شود. در فرمت بندی، نکات دقیق و ظریفی وجود دارند که رعایت همه آنها الزامی است.  

چگونه استاندارد سازی مقاله تخصصی برای چاپ در مجلات معتبر و یا ارائه به کنفرانس‌ها و همایش‌ها، انجام می‌گیرد؟

فرمت بندی مقاله برای ارائه به هر مجله، کنفرانس و همایش باید بر اساس دستورالعمل خاص همان مجله، کنفرانس و همایش صورت گیرد. متاسفانه گاهی اوقات مجلات مختلف یک ناشر، همانند الزویر (Elsevier)، دستورالعمل‌های متفاوتی دارند که این موضوع، کار را سخت‌تر می‌کند.

به هر حال علی رغم تفاوت‌ها، ساختار کلی چک لیست فرمت بندی تقریبا برای اغلب مجلات معتبر آی‌اس‌آی (ISI)، یکسان است. ممکن است برخی از بخش‌ها مانند بخش نتیجه گیری و بحث در هم ادغام شوند و یا بخش‌هایی مانند ضمایم وجود نداشته باشند.

چک لیست فرمت بندی مقاله برای ژورنال شامل چه مواردی است؟

چک لیست فرمت مقاله برای ژورنال شامل موارد زیر است. 

1. عنوان مقاله (Title page)
2. چکیده مقاله (Abstract)
3. مقدمه (Introduction)
4. مواد و روش‌ها (Materials and Methods)
5. نتایج (Results)
6. بحث (Discussion)
7. جمع بندی (Conclusion)
8. قدردانی (Acknowledgements)
9. رفرنس‌ها (References)
10. لیست جداول (Tables)
11. فهرست اشکال (Figures)
12. ضمایم (Appendices)

بهتر است قبل از شروع فرمت بندی مقاله، از کامل بودن مطالب چک لیست برای هر بخش، اطمینان حاصل شود. در اینجا هر یک از این بخش‌ها و الزامات آنها را برایتان شرح می‌دهیم.

1. عنوان مقاله

عنوان مقاله باید ساده، گویا، دقیق، جامع و علمی باشد. توصیه می‌شود، تعداد کلمات عنوان مقاله حدود 12 تا 15 کلمه باشند. بعد از عنوان مقاله، اسامی نویسندگان و وابستگی‌های سازمانی (Affiliation) آنها قید می‌شود.

2. چکیده 

این نکات در نوشتن چکیده رعایت شوند:

1. چکیده باید جامع بوده و مستقل از سایر بخش‌ها باشد و بدون مراجعه به سایر بخش‌های مقاله، اطلاعات تقریبا کاملی را به خواننده بدهد.
2. در چکیده ضمن بیان اهمیت موضوع پژوهش، روش کلی انجام پژوهش بیان شده و نتایج اصلی بدست آمده قید می‌شود. 
3. به هیچ عنوان نباید در چکیده مقاله، رفرنس و منبع وجود داشته باشد.
4.  تعداد کلمات مجاز در چکیده، اغلب به 250 تا 300 کلمه محدود است. به هر حال، تعداد دقیق کلمات در دستورالعمل مجله قید شده است.
5.  زمان افعال مورد استفاده در چکیده باید در زمان گذشته باشند و تا حد امکان از کاربرد کلمات اختصاری پرهیز نمود.
6. در انتهای چکیده 5 تا 10 کلمه کلیدی قید می‌شود. کلمات کلیدی نباید قبلا در عنوان استفاده شده باشند.

3. مقدمه

مقدمه خوب و استاندارد باید از چهار بخش تشکیل شده باشد. 

• بخش اول: تعریف دقیق موضوع پژوهش و بیان اهمیت آن در 2 تا 3 پاراگراف.
• بخش دوم: ارایه پیشینه دقیق در 10 تا 15 پاراگراف.
• بخش سوم: بیان اهداف پژوهش به صورت دقیق و گویا در 1 تا 2 پاراگراف.
• بخش چهارم: بیان مهم‌ترین پیامد‌های علمی و کاربردی آتی پژوهش در 1 تا 2 پاراگراف.

4. مواد و روش‌ها

روش به کار رفته در پژوهش به صورت دقیق قید شود. بیان روش تحقیق باید به گونه‌ای باشد که سایر پژوهشگران بتوانند، این را تکرار کنند. این بخش باید بتواند به این سوالات پاسخ دهد.

الف. پژوهش انجام شده کمی بوده یا کیفی، کاربردی بوده و یا بنیادی؟ 

ب. روش نمونه برداری و جمع آوری اطلاعات چگونه بوده؟ نمونه برداری تصادفی بوده یا غیر تصادفی؟ 

ج. آنالیز داده‌ها چگونه بوده؟ از چه برنامه‌هایی استفاده شده؟ تکنیک‌های مورد استفاده کدام بوده‌اند؟

د. زمان انجام پژوهش در چه سالی بوده و در کدام منطقه انجام شده است؟

5. نتایج

در بخش نتایج باید دستاورد‌های مهم و اصلی، به صورت منظم و اصولی ارایه گردند. نتیجه پژوهش در قالب شکل‌ها، جدول‌ها و نمودارهای استاندارد ارایه می‌گردد. در ارایه بخش نتایج باید این موارد رعایت گردد.

الف. نتایج بر اساس نظم منطقی و اصولی و دسته بندی شده ارایه گردد. به عنوان مثال، اگر یک پژوهش از دو بخش آزمایشگاهی و میدانی تشکیل شده است، نتایج هر بخش جداگانه ارایه شود و از مخلوط کردن آنها باید دوری کرد.

ب. تمامی جداول، اشکال، نمودارها و گراف‌ها باید بر اساس دستورالعمل مجله تهیه و به صورت دقیق شماره گذاری شوند تا ارجاع به آنها دقیق و آسان‌تر شود.

ج. به هیچ عنوان نباید اطلاعات تکراری ارائه گردد. به عنوان مثال، نباید اطلاعاتی در جدول قید شوند و سپس همان اطلاعات در شکل هم آورده شوند. همچنین در این بخش باید فقط اطلاعات مهم ارائه شوند.

د. به هیچ وجه نباید اطلاعات خام در این بخش ارائه شود. اطلاعات باید با نرم افزارهای آماری مناسب، تجزیه و تحلیل شده و ارائه گردد.

6. بحث

در بخش بحث مقاله، باید نتایج پژوهش خود را با نتایج مقایسه کرد و دلایل همراستا بودن و یا همراستا نبودن نتایج را توضیح داد. در این بخش نتیجه جدیدی ارائه نمی‌شود. در قسمت بحث معمولا موارد زیر ارایه می‌گردند.

1. مختصری از کار انجام شده در حد یک پاراگراف ارایه می‌شود.
2. فرضیه های پژوهش را نقد و بررسی کرده و به این سوال جواب می‌دهیم که آیا فرضیه‌های تحقیق تایید شده و یا تایید نشده‌اند؟ همچنین دلایل آن را بحث می‌کنیم.
3. نتایج بدست آمده را تبیین کرده و عوامل موثر بر ایجاد این نتایج را بحث می‌کنیم.
4. زمان افعال در این بخش بسیار مهم است. وقتی به نتایج پژوهش‌های قبلی اشاره می‌کنید از افعال گذشته، و در زمان اشاره به اصول و حقایق علمی از افعال حال ساده استفاده کنید.

7. جمع بندی (Conclusion)

در این بخش از مقاله باید تمام قسمت‌های قبلی را با هم تنیده و به صورت دو یا چند پاراگراف ارایه داد.

در جمع بندی معمولا این بخش‌ها وجود دارد.

1. ضمن بیان سوال اصلی پژوهش، اهمیت تحقیق انجام شده شرح داده می‌شود.
2. با بیان فرضیه‌های اصلی پژوهش، دستاورد‌های اصلی تحقیق را بیان نموده و کاربردهای عملی و اجرایی آنها را شرح می‌دهیم.
3.  با توجه به نتایج بدست آمده از همین پژوهش، پیشنهاد‌هایی برای پژوهش در آینده می‌دهیم.

8. قدردانی (Acknowledgements)

در این بخش از سازمان‌های حمایت کننده و همچنین از تمام افرادی که در انجام پژوهش به ما کمک کرده‌اند، قدردانی به عمل می‌آید. گاها دیده شده که دانشجویان در بخشی از مقاله، از اساتید خود تشکر کرده‌اند، در حالی که اساتید از نویسندگان مقاله بوده‌اند. بنابراین دقت کنید در این بخش نباید از نویسندگان مقاله تشکر کرد. 

9. رفرنس‌ها (References)

رفرنس‌ها باید بر اساس دستورالعمل و راهنمای مجله برای فرمت بندی آماده شوند. تمام رفرنس‌ها باید در متن قید شده باشند و همچنین تمام رفرنس‌های اشاره شده در متن در بخش رفرنس‌ها آورده شوند. سبک‌های مختلفی همانند APA, MLA, Chicago برای رفرنس دهی وجود دارد. سبک رفرنس دهی را مجله تعیین می‌کند. اگر در زمان نگارش، مجله را انتخاب نکرده‌اید، بهتر است از نرم افزار اندنوت (EndNote) استفاده کنید تا سبک‌های مختلف منابع، قابل تبدیل به هم باشند.

10. لیست جداول (Tables)

لیست جداول استفاده شده به ترتیب در این بخش قرار می‌گیرند. برخی از مجلات برای تهیه جدول هم دستورالعمل‌هایی دارند که باید در نظر گرفته شوند.

11. فهرست اشکال (Figures)

لیست شکل‌های استفاده شده به ترتیب در این بخش قرار می‌گیرند. برخی از مجلات برای تهیه شکل‌ها هم دستورالعمل‌هایی دارند که باید در نظر گرفته شوند.

12. ضمایم (Appendices)

ضمیمه‌ها بخش الزامی نمی‌باشند، اما معمولا ضمایم، اطلاعات خام و ارزشمندی در اختیار خواننده قرار می‌دهد. 

نکات کلیدی در فرمت‌بندی متن

فرمت‌بندی متن، تاثیر مستقیمی بر پذیرش و کیفیت نهایی مقاله دارد. در این بخش، نکات مهمی که باید رعایت شوند، آمده است:

• فونت و اندازه متن: معمولاً فونت‌هایی مثل Times New Roman با اندازه 11 یا 12 استفاده می‌شوند.
• فاصله‌گذاری: بیشتر مجلات فاصله 1.5 یا دو برابر بین خطوط را توصیه می‌کنند.
• حاشیه‌ها: تنظیم حاشیه‌ها مطابق دستورالعمل مجله بسیار مهم است.
• عنوان‌ها و زیرعنوان‌ها: باید به صورت شماره گذاری شده و طبق فرمت مجله تنظیم شوند.
• ارجاعات درون‌متنی: تمامی ارجاعات باید به صورت صحیح و بر اساس سبک مورد نظر مجله (مانند APA یا IEEE) درج شوند.
• یادداشت‌های پایانی و پانویس‌ها: در صورت نیاز، باید دقیقاً طبق استاندارد ژورنال مشخص شوند.

ابزارها و نرم‌افزارهای کمکی در فرمت‌بندی

برای فرمت بندی صحیح و دقیق مقالات علمی، ابزارها و نرم‌افزارهای متعددی وجود دارند که می‌توانند فرایند کار را سریع‌تر و بی‌خطا کنند. یکی از پرکاربردترین ابزارها، Microsoft Word است که با قابلیت‌هایی مانند تنظیم حاشیه‌ها، استایل‌های مختلف متن و ایجاد جداول استاندارد، ابزار ایده‌آلی برای نگارش و فرمت‌بندی مقالات است. علاوه بر آن، نرم‌افزار LaTeX برای مقالات علمی پیچیده، خصوصاً در حوزه‌های ریاضی و فیزیک، انتخابی حرفه‌ای محسوب می‌شود. LaTeX امکان مدیریت دقیق فرمول‌ها، نمودارها و استناددهی را فراهم می‌کند و بسیاری از مجلات علمی، فرمت‌های آماده برای این نرم‌افزار را ارائه می‌دهند.

ابزارهای دیگری نیز وجود دارند که به مدیریت منابع و رفرنس‌ها کمک می‌کنند. EndNote، Zotero و Mendeley از جمله نرم‌افزارهای محبوب هستند که به‌سادگی منابع را سازمان‌دهی و در سبک‌های مختلف استناددهی خروجی ارائه می‌دهند. این ابزارها علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، خطاهای احتمالی را نیز کاهش می‌دهند. استفاده از این نرم‌افزارها به نویسندگان کمک می‌کند که مقاله خود را به‌طور دقیق و مطابق دستورالعمل مجله تنظیم کنند.

نقش خدمات تخصصی در فرمت بندی مقالات

فرمت بندی مقالات علمی فرایندی زمان‌بر و دقیق است. همچنین، رعایت استانداردهای تعیین شده توسط مجلات، نیازمند تسلط کامل به جزئیات فرمت بندی و سبک‌های استناددهی است. بسیاری از نویسندگان، به ویژه افرادی که تجربه کمتری در ارسال مقالات به مجلات دارند، ممکن است در رعایت این الزامات دچار اشتباه شوند. در چنین شرایطی، استفاده از خدمات تخصصی فرمت‌بندی، راه‌حلی حرفه‌ای و کارآمد است.

ما در موسسه رادان، تمامی جزئیات مقاله را بر اساس دستورالعمل مجله بررسی و اصلاح می‌کنیم. از تنظیم فونت و فاصله خطوط گرفته تا تطبیق رفرنس‌ها با سبک مورد نظر مجله، همه مراحل با دقت انجام می‌شود. علاوه بر این، متخصصان فرمت بندی ما، تجربه کار با دستورالعمل‌های مجلات مختلف را دارند و می‌توانند از بروز خطاهای رایج جلوگیری کنند. استفاده از این خدمت ما، علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، شانس پذیرش مقاله شما را نیز افزایش می‌دهد و باعث می‌شود با خیالی آسوده‌تر مقاله خود را به ژورنال ارسال کنید.